Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I C 1043/17 - uzasadnienie Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu z 2018-03-27

Sygn. Akt I C upr 1043/17

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna we W. wniósł pozew o zapłatę przeciwko pozwanemu D. S. (1), w którym domagał się zasądzenia kwoty 18.451,81 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP w stosunku rocznym, nie wyższej niż maksymalne odsetki za opóźnienie liczonymi od kwoty 15.309,36 zł od dnia 11 lipca 2017 roku do dnia zapłaty oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 3.007,58 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto powód wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód podał, że roszczenie wynika z umowy o kredyt zawartej z pozwanym w dniu 17 kwietnia 2014r., a pozwany w umówionym terminie nie spełnił swojego obowiązku - zwrotu otrzymanej kwoty pieniężnej. Bank złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zawartej z pozwanym. Pomimo wezwań do zapłaty pozwany nie zapłacił powodowi dochodzonej kwoty, na którą złożyły się: 15.309,36 zł – tytułem niezwróconego kapitału kredytu , 3.007,58 zł – tytułem odsetek umownych i za opóźnienie wyliczonych na dzień sporządzenia pozwu oraz kwota 168,87 zł – tytułem wystawionych przez powoda monitów i upomnień.

Na rozprawie w dniu 1 lutego 2018r. pozwany uznał powództwo co do niezwróconej kwoty kapitału kredytu, tj. co do kwoty 15.309,36 zł , w pozostałym zakresie kwestionował wysokość roszczenia powoda, twierdząc że dochodzone pozwem odsetki zostały zawyżone, a przy tym przyznał że zawierał umowę kredytu z powodem , dokonywał spłaty ustalonych rat do sierpnia 2015 roku, następnie zaprzestał uiszczania rat powodowi, nie zwrócił powodowi kwoty 15.309,36 zł. Pozwany podniósł że doręczono mu jedno pismo powoda i jedno pismo którego nadawcą był podmiot dokonujący na rzecz banku windykacji długu. Pozwany wniósł ponadto o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 kwietnia 2014r. D. S. (1) zawarł z (...) Bankiem S.A. we W. umowę o kredyt, które przedmiotem była kwota 21.314,52 zł. D. S. zobowiązał się do zwrotu tej kwoty na rzecz banku w 48 ratach miesięcznych, ostateczny termin spłaty kredytu upływał z dniem 20 kwietnia 2018 roku. Kredytobiorca był zobowiązany do zapłaty odsetek , kosztów związanych z umową: prowizji za udzielenie kredytu i opłaty za przekazanie środków w wysokości 8,10 zł. Oprocentowanie kredytu było stałe i wynosiło 15,99 % w stosunku rocznym, przy czym nie mogło przekraczać czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. W razie nieterminowej spłaty kredytu bankowi przysługiwały odsetki za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych obowiązujących w dniu naliczenia odsetek.

Dowód:

umowa o kredyt z dnia 17 kwietnia 2014r. - k. 18

D. S. dokonał po zawarciu umowy wpłat w łącznej kwocie 9.185,56 zł, z czego na poczet kapitału kredytu – 6.005,16 zł, na poczet odsetek – 3.096,30 zł, tytułem upomnień – 10,00 zł i opłat za usługi bankowe– 74,10 zł. Ostatnia wpłata na poczet raty kredytu została dokonana w dniu 4 sierpnia 2015 roku. Po tej dacie D. S. nie dokonywał żadnych wpłat na poczet spłaty kredytu wobec banku.

(...) Bank S.A. we W. rozwiązał umowę kredytu z dnia 17 kwietnia 2014r. po upływie terminu wypowiedzenia.

Okoliczności niesporne

D. S. (1) nie jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna, uzyskuje dochód z pracy sezonowej w Niemczech w wysokości 1.000 euro miesięcznie. Nie ma dzieci na utrzymaniu, jest właścicielem mieszkania w T., ponosi koszty jego utrzymania oraz dojazdów do pracy w wysokości 600 zł miesięcznie. Posiada zobowiązanie wynikające z umowy kredytu w wysokości 7.000 zł.

Dowód:

- przesłuchanie powoda D. S. – k. 47.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w przeważającej części.

Podstawą prawną żądania powoda były art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe (t.j. Dz. U. Z 2016r., poz. 1988) oraz art. 481 § 1 k.c.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy – Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Stosownie do art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Art. 3 kpc stanowi, że strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.

W myśl art. 232 kpc strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę.

W myśl art. 213 § 2 kpc Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Pozwany D. S. (1) na rozprawie w dniu 1 lutego 2018 roku uznał powództwo w części – co do obowiązku zwrotu na rzecz powoda niespłaconej kwoty kredytu w wysokości 15.309,36 zł, a przy tym przyznał istotne okoliczności faktyczne uzasadniające powództwo: zawarcie umowy kredytu z powodem, otrzymanie kwoty kredytu, brak spłaty rat po dniu 4 sierpnia 2015 roku. Pozwany oświadczył ponadto, że kwestionuje wysokość odsetek umownych oraz odsetek za opóźnienie ustalonych przez powoda w pozwie, przyznał że doręczono mu wezwanie do zapłaty długu wobec banku oraz pismo nadane przez podmiot dokonujący windykacji długu na rzecz banku, zaprzeczył aby otrzymywał telefony od pracowników banku. Ponadto pozwany nie zaprzeczył, aby roszczenie banku o zapłatę było w całości wymagalne. W oparciu o przedstawiony przez powoda materiał dowodowy oraz stanowisko pozwanego Sąd przyjął za prawdziwe twierdzenia powoda przytoczone w pozwie dotyczące zawarcia przez strony w dniu 17 kwietnia 2014 roku umowy o kredyt.

Jako bezsporne okoliczności sprawy w oparciu o twierdzenia powoda Sąd przyjął ponadto przekazanie pozwanemu kwoty wskazanej w umowie kredytu tytułem wykonania obowiązku umownego powoda oraz niedokonanie zwrotu tej kwoty przez pozwanego w całości. W zakresie wysokości dochodzonego żądania Sąd częściowo uznał twierdzenia powoda za prawdziwe – co do wskazywanej przez powoda kwoty niespłaconego kapitału kredytu – 15.309,36 zł oraz sumy odsetek umownych i odsetek za opóźnienie w łącznej kwocie 3.007,58 zł ustalonych według stanu na dzień sporządzenia pozwu, tj. 10 lipca 2017 roku . Na skutek zobowiązania Sądu , powód przedstawił wyliczenie sumy odsetek umownych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie dochodzonych pozwem. Jak wynika z przedstawionych przez powoda zestawień stanowiących załącznik do pisma z 15 lutego 2018r. stawka odsetek umownych naliczonych w okresie obowiązywania umowy była zgodna z ustaleniami stron (ust. I pkt 3 umowy) i wynosiła 15,99 %, następnie była obniżana zgodnie ze stawkami odsetek maksymalnych ustalanych w odniesieniu do stopy lombardowej NBP i wynosiła 12 % od 9 października 2014 roku , a następnie 10 % od 5 marca 2015 roku. Okresy naliczania odsetek umownych odpowiadały dacie kolejnych wpłat dokonywanych przez pozwanego, z których każda kolejna wpłata była początkową datą kolejnego okresu naliczania odsetek, przy czym dla określenia zasadności powództwa istotne znaczenie miały odsetki umowne ustalone w okresach , w których pozwany nie dokonywał spłaty rat – w kwietniu 2015r. i w lipcu 2015r. Z kolei odsetki ustawowe za opóźnienie ustalane były od kwot nieuiszczonych rat kapitałowych i odsetkowych w ustalonych terminach, według stopy ustalonej w umowie, a począwszy od 20 sierpnia 2015 roku od każdej kolejnej raty aż do rozwiązania umowy i dnia sporządzenia pozwu, tj. 10 lipca 2017 roku. Kwoty odsetek umownych oraz odsetek za opóźnienie zostały zatem ustalone według prawidłowych stawek, za okresy korzystania z kapitału kredytu i okresy opóźnienia w spełnieniu rat na rzecz powoda. Ich suma 3.007,58 zł została zatem ustalona przez powoda prawidłowo. Powód domagał się zasądzenia od pozwanego ponadto kwoty 168,87 zł tytułem poniesionych kosztów monitów i upomnień związanych z dochodzeniem należności, których wysokość została ustalona na podstawie tabeli opłat , nie wskazał jednakże jakiego rodzaju i ile przesyłek zostało do pozwanego wysłanych. W toku procesu powód został zobowiązany do wykazania wysokości rzeczywiście poniesionych kosztów związanych z wysłaniem do pozwanego monitów i upomnień oraz kosztów podjętych wobec pozwanego działań windykacyjnych. Powód nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność wykazania poniesionych rzeczywiście kosztów wysłania do pozwanego monitów i upomnień, nie podał nawet jakiego rodzaju pisma były wysyłane do pozwanego i ile ich było. Powództwo w tym zakresie należało zatem uznać za nieudowodnione tak co do zasady, jak i wysokości.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie twierdzeń przytoczonych przez powoda w pozwie, niespornych okoliczności przyznanych przez pozwanego oraz zaoferowanych środków dowodowych – dokumentów prywatnych, które nie były kwestionowane w toku procesu. Zważyć należy, że co do żądania zasądzenia od pozwanego kosztów wysłanych monitów i upomnień powód nie przedstawił żadnych dokumentów na poparcie tych twierdzeń. Ilość i daty wysłania pozwanemu wezwań i upomnień, a także wykonania telefonicznych wezwań do zapłaty i podjęcia innych działań windykacyjnych wynikają wyłącznie z twierdzeń powoda zamieszczonych w załączniku do pozwu w postaci tabeli – wykazu kosztów monitów i upomnień, nie znajdują natomiast oparcia w materiale dowodowym sprawy.

W świetle postanowień umowy o kredyt powód był uprawniony do obciążenia pozwanego opłatami za wezwania do zapłaty wysłane w formie pisemnej listem zwykłym w wysokości kosztów 13 zł, za wezwania do zapłaty wysłane listem poleconym – 17 zł, za telefoniczne wezwanie o zapłaty – 10 zł oraz kosztami windykacji. Twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych sprawy w tym zakresie nie zostały poparte żadnymi dowodami na okoliczność rzeczywistego sporządzenia i doręczenia pozwanemu tych pism, wykonania połączeń telefonicznych , ani podjęcia jakichkolwiek działań windykacyjnych. Ponadto uzasadnione wątpliwości Sądu wzbudziła wysokość obciążających pozwanego kosztów z tytułu wysłanych mu wezwań i upomnień oraz wezwań telefonicznych. Pomimo umownego ograniczenia wysokości kosztów związanych z wysłaniem pozwanemu upomnień i monitów, bank obciążał pozwanego opłatami w wysokości 10 zł za telefoniczne wezwania do zapłaty, kwotami po 13 zł za upomnienia wysyłane pozwanemu oraz kosztami windykacji należności kwotach od 0,96 zł do 19,93 zł. Obciążenie pozwanego kosztami po 10 zł za połączenie telefonicznie oraz nie dającymi się zweryfikować kosztami działań windykacyjnych, stanowi w ocenie Sądu wynik zastosowania przez dającego pożyczkę niedozwolonych klauzul umownych, nie wiążących pozwanego zgodnie z art. 385 1 § 1 i 2 k.c. co do wysokości ustalonych umownie kosztów w zakresie, w jakim ustalają obowiązek pozwanego w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Z kolei wysłanie do pozwanego pism zawierających wezwania i monity nie zostało w żaden sposób wykazane w procesie, a wobec zaprzeczenia temu twierdzeniu przez pozwanego, skutek nieudowodnienia żądania w tym zakresie obciąża powoda i polega na oddaleniu powództwa w zakresie opłat za wysłane wezwania do zapłaty i upomnienia.

Zgodnie z art. 385 1 § 1 k.c. postanowienia umowy zwieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Stosownie do § 4 ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Oceny zgodności postanowienia u mowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny (art. 385 2 k.c.). Cytowane przepisy wprowadzają zakaz stosowania niedozwolonych postanowień umownych w umowach z konsumentami. Sankcją za to jest wyłączenie mocy wiążącej tych postanowień umowy. Przepisy art. 385 1 -385 3 k.c. brane są pod uwagę przez Sąd w ramach sądowej kontroli wzorców umownych dokonywanej podczas rozpoznawania roszczeń wynikających z konkretnego stosunku obligacyjnego. W wyroku z 7 grudnia 2006r., III CSK 266/06 Sąd Najwyższy stwierdził, że art. 385 1 § 1 k.c., zawierający klauzulę generalną dotyczącą niedozwolonych postanowień umownych, odnosi się do wszelkich umów konsumenckich, niezależnie od tego, czy przy ich zawieraniu przedsiębiorca posługiwał się wzorcem umowy. Jest poza sporem, że w ramach sądowej kontroli umów musi być dokonana ocena, czy określone postanowienie umowne zawiera cechy postanowienia niedozwolonego, to jest - nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem - kształtuje jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Z reguły też taka ocena dokonywana jest in concreto, w sporze między konsumentem a przedsiębiorcą. Przepis art. 385 1 § 1 k.c. wyłącza z kontroli te postanowienia umowne, które zostały indywidualnie uzgodnione oraz odnoszące się do głównych świadczeń stron. Kryteriami oceny postanowienia umownego jako niedozwolonego są ponadto w świetle cytowanego przepisu rażące naruszenie interesów strony oraz ukształtowanie praw i obowiązków w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami.

W procesie powód nie udowodnił, aby postanowienia umowne określające wysokość kosztów sporządzenia wezwań do zapłaty zostały uzgodnione indywidualnie z pozwanym. Przyjąć należy, że treść umowy oraz kosztów wysyłanych wezwań do zapłaty, telefonicznych wezwań i działań windykacyjnych jest wynikiem przyjęcia wzorca umowy przez pozwanego, przy zastosowaniu przygotowanych uprzednio formularzy, na które pozwany nie miał żadnego wpływu.

Określona przez powoda wysokość opłat za wezwanie do zapłaty nie dotyczy także głównych świadczeń stron umowy, którymi po stronie pozwanego jest zwrot przedmiotu pożyczki , zapłata prowizji oraz odsetek za opóźnienie.

Dochodzenie przez powoda poza niezwróconą kwotą kredytu i odsetek dodatkowo kosztów sporządzenia wezwań i upomnień oraz windykacji w wysokości przewyższającej koszty rzeczywiście poniesione należy uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Ocena takiego działania w świetle przyjętych i obowiązujących norm moralnych i obyczajowych, powszechnie akceptowanych w społeczeństwie i uznanych w obrocie profesjonalnym musi być jednoznaczna i krytyczna. Nie ma podstaw do zaakceptowania jednostronnego i dowolnego, nie podlegającego kryteriom ocennym obciążenia strony umowy kosztami sporządzenia wezwań, których wysokość nie została uzgodniona przez strony umowy. Przytoczyć należy szereg orzeczeń Sądu Konkurencji i Konsumentów, który uznawał tego typu postanowienia za niedozwolone. W wyroku z 8 grudnia 2011r., sygn. XVII AmC 2905/11 sąd ten stwierdził, że niedozwolone jest postanowienie wzorca umowy o treści: „Opłata za wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie umowy (pożyczkobiorca) - 20 zł.” W wyroku z 4 lipca 2012r., sygn. XVII AmC 5205/11 stwierdzono, że niedozwolone jest postanowienie umowy o treści: "Opłata za sporządzenie i wysłanie lub doręczenie wezwania do zapłaty raty (rat) kredytu lub odsetek - od każdego wezwania - 20 zł", z kolei w wyroku z 6 sierpnia 2009r., sygn. XVII AmC 624/09 uznano za niedozwoloną klauzulę : ”W przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z niniejszej umowy Kredytobiorca poniesie koszty związane z monitorowaniem Kredytobiorcy: 1) telefoniczne upomnienie Kredytobiorcy związane z nieterminową spłatą kredytu - 13 PLN; 2) korespondencja kierowana do Kredytobiorcy związana z nieterminową spłatą kredytu (zawiadomienie, upomnienie, prośba o dopłatę, wystawienie Bankowego Tytułu Egzekucyjnego), za każde pismo. Opłata za korespondencję kierowaną do poręczycieli Bank obciąża dodatkowo Kredytobiorców według tych samych stawek - 15 PLN; 3) wyjazd interwencyjny do Kredytobiorcy - 50 PLN".

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz brak wykazania, że pisma z którymi wiązał się obowiązek zwrotu przez pozwanego kosztów ich doręczenia w ocenie Sądu żądanie zasądzenia od pozwanego kwoty 168,87 zł tytułem wysłanych mu monitów i upomnień było nieuzasadnione.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd zasądził od pozwanego D. S. (1) na rzecz powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej we W. kwotę 18.316,94 zł jako sumę niezwróconej kwoty kredytu – 15.309,36 zł i odsetek –3.007,58 zł Okresy odsetkowe oraz wysokość odsetek Sąd uwzględnił zgodnie z żądaniem pozwu albowiem odpowiadały stawkom ustalonym w umowie stron.

W zakresie pozostałej części żądania Sąd powództwo oddalił, stwierdzając że w tym zakresie żądanie nie zostało udowodnione a ponadto wynika z niedozwolonego postanowienia umowy, które rażąco narusza interesy pozwanego, kształtując jego obowiązek w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami.

Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanego o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Zgodnie z art. 320 kpc w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Podane przez pozwanego okoliczności nie stanowią szczególnie uzasadnionych przesłanek odroczenia płatności całości długu wobec powoda. Pozwany uzyskuje dochód z pracy w Niemczech, jego wysokość pozwala na zaspokojenie powoda, a stwierdzić należy, że taką możliwość – zapłaty długu wobec powoda miał pozwany także w niedalekiej przeszłości, skoro jak zeznał również w 2017 roku przez okres blisko roku pracował w Niemczech i uzyskiwał dochód na podobnym poziomie. Pozwany nie cierpi na przewlekłe schorzenia, jest zdrowy, nie ponosi szczególnych, niespodziewanych i niemożliwych do uniknięcia wydatków, co zdaniem Sądu czyni jego wniosek niezasadnym.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 2 kpc oraz art. 100 kpc. Zgodnie z art. 98 § 1 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W myśl art. 98 § 2 kpc do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. Zgodnie z art. 100 kpc w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Powód wygrał proces w 99 %, zatem Sąd przyjął że uległ tylko w nieznacznej części żądania, co uzasadniało obciążenie pozwanego kosztami procesu w całości. Łącznie poniesione przez powoda koszty procesu wynoszą 322,91 zł i obejmują: opłatę od pozwu 300 zł i opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zł oraz koszt notarialnego poświadczenia zgodności odpisu pełnomocnictwa 5,91 zł.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Iwona Rydzanicz
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu
Data wytworzenia informacji: